دیوید بناتار؛ فیلسوف مرموزِ بدبین

دیوید بناتار، استاد و رئیس گروه فلسفهٔ دانشگاه کیپ‌تاون آفریقای جنوبی، از چهره‌های بحث‌برانگیز معاصر است که به‌ندرت تصویری از او منتشر شده است. شهرت او مدیون دفاع جسورانه از «تولدستیزی» (Antinatalism) در کتاب «هرگز نبودن بهتر است: گزندِ به وجود آمدن» است.

اندیشه‌های کلیدی بناتار:

• تولدستیزی: او استدلال می‌کند که وجود یافتن هر موجودی ذاتاً همراه با رنج است، بنابراین به‌وجودآوردن موجودات جدید — چه انسان و چه حیوان — از نظر اخلاقی نادرست است.

• بدبینی رادیکال: تحت تأثیر آرتور شوپنهاور، زندگی را «مخمصه‌ای تراژیک» می‌داند که حتی مرگ نیز راه رهایی از آن نیست.

• نقد انسان‌محوری: معتقد است انسان‌ها مسئول رنج میلیاردها حیوان و هم‌گونه‌های خود هستند و شیوع بیماری‌هایی مانند کووید-۱۹ را پیامد سوءرفتار با طبیعت می‌داند.

• گیاه‌خواری: این انتخاب او نیز ریشه در اخلاق بدبینانه و مخالفت با رنج کشیدن موجودات دارد.

گزیده‌ای از کتاب «مخمصهٔ انسانی»:

«ما متولد می‌شویم، زندگی می‌کنیم، رنج می‌کشیم و می‌میریم — سپس برای ابدیت ناپدید می‌شویم. وجود ما تنها ذره‌ای در زمان و فضای کیهانی است. پرسش "همهٔ این‌ها برای چیست؟" پاسخی ساده دارد: "هیچ‌چیز."
وضعیت بشر یک تراژیدی بی‌فرجام است؛ مخمصه‌ای که نه در زندگی و نه در مرگ از آن گریزی نداریم.»

چرا بناتار متفاوت است؟

• پرهیز از  مصاحبهٔ تصویری: برخلاف فیلسوفان مشهور، هیچ عکس یا مصاحبهٔ تصویری از او وجود ندارد.

• تلفیق فلسفه و عمل: گیاه‌خواری و دفاع از حقوق حیوانات را بخشی از التزام عملی به اندیشه‌هایش می‌کند.

• نگاه کیهانی: رنج انسان را در مقیاس فرازمینی تحلیل می‌کند و به‌جای راه‌حل‌های متعارف، «عدم تولد» را ترجیح می‌دهد.