دوره فلسفه سورن کیرکگور

معرفی دوره:

در این دوره، فلسفه‌آموزان با احوال، آراء و آثار سورن کیرکگور، فیلسوف و متأله نامدار دانمارکی آشنا می‌شوند. کیرکگور به‌حق «پدر اگزیستانسیالیسم» شناخته می‌شود، چرا که با نقد رویکرد جمع‌گرایانه هگل، بر فردانیت و مسئولیت‌پذیری انسان در مواجهه با مسائل عمیق زندگی (مانند ایمان، عشق، مرگ و ملال) تأکید کرد.

جایگاه تاریخی کیرکگور:

• از بزرگان فکری اسکاندیناوی در قرن نوزدهم، هم‌تراز با چهره‌هایی مانند هانس کریستین آندرسن و هنریک ایبسن.

• مخالف خردگرایی عصر روشنگری و فلسفه سیستماتیک هگل.

• از نخستین فیلسوفانی که به بررسی نظام‌مند سبک‌های زندگی و معناداری آنها پرداخت.

محورهای اصلی اندیشه کیرکگور:

۱. نقد مسیحیت رسمی:

• رد مسیحیت عقلانی‌شده کلیسای لوتری.

• تأکید بر ایمان شخصی و رابطه مستقیم با امر قدسی.

۲. سپهرهای سه‌گانه زندگی:

• زیبایی‌پرستانه (تعهد به لذت فردی → منجر به ملال).

• اخلاق‌مدارانه (پایبندی به اصول جمعی → منجر به احساس گناه).

• ایمان‌گروانه (تسلیم در برابر خدا → تنها راه رستگاری).

۳. شهسوار ایمان:

• الگوی انسان اصیل که مانند ابراهیم، حاضر به قربانی کردن محبوب‌ترین داشته‌ها در راه ایمان است.

• ایمانِ مورد نظر کیرکگور، فراتر از عقلانیت و همراه با ترس و لرز و شورمندی است.

۴. روش ادبی-فلسفی:

• استفاده از نام‌واره‌ها (اسم‌های مستعار) و شخصیت‌های خیالی برای بیان ایده‌ها.

• ترکیب ظرافت فلسفی با بلاغت ادبی و الهیات وجودی.

دستاوردهای دوره برای دانشجو:

۱. شناخت زندگی و آثار کیرکگور.
۲. درک نقدهای او به مسیحیت نهادینه و الهیات دانشگاهی.
۳. تحلیل سپهرهای زیبایی‌پرستانه و اخلاق‌مدارانه.
۴. بررسی مفهوم شهسوار ایمان به‌عنوان اوج زیست دینی.

پیش‌نیاز:

آشنایی مقدماتی با تاریخ فلسفه جدید.